Hommels kruipen voor hun winterslaap het liefst in met pesticiden vervuilde grond
Onderzoekers van de Canadese University of Guelph hebben een verontrustende ontdekking gedaan: hommelkoninginnen kiezen voor hun winterslaap vaker voor grond die besmet is met pesticiden dan voor schone grond. Dit gedrag, dat ze nooit hadden verwacht, roept ernstige zorgen op over de gezondheid en voortplanting van hommels en andere bijensoorten.
Illustratie Theillustrafloor steenhommel in winterrust
In hun onderzoek focusten de wetenschappers op de Bombus impatiens-hommel, die veel voorkomt in het noordoosten van de VS en het aangrenzende zuiden van Canada. Ze voerden veldexperimenten uit waarbij pas uitgekomen koninginnen vrij konden rondvliegen en een plek konden kiezen om te overwinteren. De koninginnen konden kiezen tussen grond die vervuild was met vijf veelvoorkomende pesticiden en schone grond. Tot hun verbazing ontdekten de onderzoekers dat de koninginnen de schone grond vermeden en zich zelfs twee keer zo vaak nestelden in de vervuilde bodem. Hoewel de meeste hommels de winter overleefden, baart het de onderzoekers grote zorgen over de impact van deze keuze op hun gezondheid.
De overwintering is een cruciale fase voor hommelkoninginnen, die ondergronds verblijven tot het voorjaar, wanneer ze nieuwe kolonies stichten. De onderzoekers waren benieuwd hoe de koninginnen zouden reageren op verontreinigende stoffen in deze kwetsbare periode. Ze gingen ervan uit dat de hommels de vervuilde grond zouden vermijden, maar de resultaten toonden het tegendeel aan. Dit opmerkelijke gedrag suggereert dat de koninginnen mogelijk een voorkeur ontwikkelen voor vervuilde grond, hoewel de redenen hiervoor nog niet volledig begrepen zijn.
Er zijn drie mogelijke verklaringen voor dit gedrag. Ten eerste kan het zijn dat de pesticiden de eigenschappen van de grond hebben veranderd, waardoor deze aantrekkelijker werd voor de koninginnen. Bijvoorbeeld, fungiciden kunnen schadelijke bodemschimmels doden, die hommels vaak willen vermijden tijdens de winterslaap. Hierdoor zouden de koninginnen kunnen kiezen voor het “beste van twee kwaden”: vervuilde grond boven schadelijke schimmels.
Ten tweede is het mogelijk dat de koninginnen een aangeleerde smaak voor pesticiden hebben ontwikkeld door eerdere blootstelling in hun omgeving. Dit kan hun keuze beïnvloeden, hoewel het ook kan wijzen op een bredere trend van gewenning aan verontreiniging in hun habitat. Ten slotte kan het zijn dat hommels van nature nieuwsgierig zijn en op zoek gaan naar nieuwe omgevingen, wat hen zou kunnen aanzetten tot het verkennen van de vervuilde grond.
Dit gedrag is zorgwekkend, vooral omdat de blootstelling aan pesticiden bijdraagt aan de wereldwijde achteruitgang van insectenpopulaties. Naast de directe schadelijke effecten van pesticiden, zoals mortaliteit, kunnen deze stoffen ook de beweging van bijen en hun vermogen om nectar en pollen te verzamelen aantasten. Dit heeft verstrekkende gevolgen voor ons ecosysteem en de voedselproductie wereldwijd.
De onderzoekers benadrukken dat meer onderzoek noodzakelijk is om de mechanismen achter dit opmerkelijke gedrag van hommelkoninginnen te begrijpen. Ze vragen zich af of deze bevindingen ook gelden voor andere bijensoorten en of de koninginnen ook in andere, grotere gebieden worden aangetrokken tot vervuilde grond, waar natuurlijke geuren en kenmerken de aanwezigheid van pesticiden zouden kunnen maskeren.
Bovendien pleiten de onderzoekers voor een herziening van het gebruik van pesticiden in de landbouw. De huidige risicobeoordelingen houden onvoldoende rekening met de bodem als belangrijke route van blootstelling voor bijen. Het is essentieel om te onderzoeken hoe landbouwpraktijken, zoals het type en de toepassing van pesticiden, invloed hebben op de ophoping van deze stoffen in de grond waar hommelkoninginnen waarschijnlijk overwinteren.
Samenvattend wijzen de onderzoekers erop dat een beter begrip van de impact van pesticiden op bijen cruciaal is voor hun bescherming. Door de mechanismen van pesticide ophoping in de bodem en de effecten op bijen beter te begrijpen, kunnen we strategieën ontwikkelen om deze essentiële bestuivers te beschermen tegen de negatieve gevolgen van landbouwchemicaliën.
Officieel onderzoek kun je hier in Engels lezen