Klimaatverandering bedreigt voedselgewassen door verstoring van bijenbestuiving

Klimaatverandering heeft niet alleen impact op het weer, maar ook op onze voedselzekerheid. Nieuw onderzoek gepubliceerd in Frontiers in Bee Science laat zien dat klimaatverandering leidt tot forse afname van leefgebieden van bijen én van belangrijke voedselgewassen die afhankelijk zijn van bijenbestuiving. Daardoor raken plant en bestuiver letterlijk uit elkaar gegroeid, met grote gevolgen voor de oogsten.

Minder bijen, minder voedsel

Onderzoekers uit Brazilië en het VK onderzochten drie belangrijke inheemse voedselgewassen: passievrucht (Passiflora edulis), paranoot (Bertholletia excelsa) en pitanga (Eugenia uniflora). Deze planten zijn volledig afhankelijk van bijen om vruchten te kunnen vormen. Voor elk gewas werd gekeken naar de voornaamste bestuiver: een wilde houtbij, een orchideeënbij en de honingbij.

De resultaten zijn verontrustend:

Leefgebieden van de planten krimpen met 52% tot 70%,

Bijen verliezen 40% tot 51% van hun leefgebied,

Het overlappende gebied waarin plant en bij samen voorkomen daalt met 51% tot 76%.

Zelfs de honingbij redt het niet

Opvallend is dat zelfs de honingbij (Apis mellifera), wereldwijd ingezet in de landbouw en bekend als veerkrachtige soort, sterk wordt getroffen door klimaatverandering. Het leefgebied van de honingbij in Brazilië krimpt aanzienlijk, ondanks haar vermogen om zich aan te passen aan diverse omgevingen. Dit is zorgwekkend, want als zelfs deze algemene soort achteruitgaat, dan is de situatie voor veel wilde bijensoorten, die vaak specialistisch zijn en gevoeliger voor veranderingen, nog nijpender.

Wilde bijen spelen een cruciale rol in de bestuiving van veel gewassen. Ze zijn vaak effectiever dan honingbijen en vullen elkaar ecologisch aan. Hun achteruitgang bedreigt niet alleen de biodiversiteit, maar ook de stabiliteit en veerkracht van ons voedselsysteem.

Wat kunnen we doen?

Een verminderde bestuiving door bijen kan leiden tot lagere oogsten van onder meer koffie, tomaat, mango en passievrucht. De onderzoekers pleiten daarom voor beleid dat:

Klimaatverandering tegengaat,

De biodiversiteit van bijen beschermt,

En duurzame, klimaatslimme landbouw stimuleert.

Het is tijd om bestuivers, en de ecosystemen die zij onderhouden, centraal te stellen in landbouw- en klimaatbeleid.