Op het bijenbalkon van Nynde: ‘De kunst van vergankelijkheid’
Het is herfst, de blaadjes vallen en de natuur bereidt zich voor op een lange winterslaap. Ook op ons balkon is de herfst volop voelbaar: dorre bloemen, blaadjes en takjes stapelen zich op. Vaak voelen we de drang om alles netjes op te ruimen en ‘winterklaar’ te maken. Maar is dat wel nodig? Wat voor ons misschien rommelig lijkt, is voor de natuur namelijk de perfecte voorbereiding. In deze blog laat ik je zien hoe je je balkon winterproof maakt op een manier die niet alleen jou, maar ook de bijen en alle andere kleine bezoekers ten goede komt - een plek die zelfs in de donkere maanden levendig blijft en vol verrassingen zit!
Links: uitgebloeide dropplant zorgt voor schuilplekjes en geeft een mooi winterbeeld. Rechts: de herfst tovert het balkon in een warme gloed.
De boel de boel laten
In het najaar zoeken hommels en andere insecten een beschut plekje om de winter door te brengen. Ze kruipen onder de grond, nestelen zich onder een hoopje bladeren, of vinden een plekje in een hoekje of spleetje op je balkon. Andere insecten schuilen in holle stengels of in zaaddozen van uitgebloeide bloemen. Laat uitgebloeide planten dus lekker staan, want al dat snoeien en opruimen haalt die natuurlijke rustplekjes weg.
Bovendien zijn plantenzaden een traktatie voor vogels en blijven veel vaste planten na de bloei nog steeds prachtig om naar te kijken. Elk jaar geniet ik bijvoorbeeld van het wintersilhouet van wilde marjolein, dropplant en zonnehoed op mijn balkon. Vooral als er een sneeuwlaagje op valt, zijn het net kleine kunstwerkjes!
Rond half maart is het een mooie tijd om je snoeischaar tevoorschijn te halen. Dan kun je alle bruine stengels rustig wegknippen tot ongeveer 10 centimeter boven de grond, zodat er weer volop zonlicht op de nieuwe scheuten valt en de planten alle ruimte krijgen om te groeien en bloeien.
Je planten verzorgen in de winter
Hoe rommeliger dus, hoe beter! Maar wat kun je dan wél doen? Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat je planten gezond en sterk de winter doorkomen, en geef je ze een goede basis voor een frisse start in het voorjaar.
Om te beginnen is een goede afwatering essentieel. Heb je schotels onder de potten? Haal deze weg en zet de potten iets verhoogd, bijvoorbeeld op terracotta voetjes of houten latjes. Dit zorgt voor wat lucht tussen de bodem van de pot en de vloer, waardoor overtollig water makkelijker kan weglopen en de wortels niet gaan rotten of bevriezen. Heeft je balkon een afdakje? Zet je planten eronder om ze te beschermen tegen overvloedige regen.
Daarnaast kun je je planten een handje helpen door de aarde te mulchen met wat bladeren, stro of houtsnippers. Kijk maar naar de natuur: bomen laten hun bladeren vallen waarmee ze de bodem beschermen en voeden. Ook op je balkon kun je dit nabootsen! Herfstblad ligt nu overal voor het oprapen, dus ga op pad, vul een grote zak en leg een laagje rondom je planten. Zo geef je ze niet alleen een warme deken tegen de vorst, maar creëer je ook meteen extra schuilplekjes voor alle diertjes.
Tip: Door de regen spoelen veel voedingsstoffen uit de potgrond, dus tegen de tijd dat het lente is, kunnen je planten wel een oppepper gebruiken. Voed ze daarom rond maart/april goed bij, bijvoorbeeld met wormencompost. Zet dit alvast op je to-do-lijstje!
Links: een klein paradijs voor vogels. Rechts: herfstblad als natuurlijke bodembedekker en voedsel voor je planten.
Vrolijke wintergasten
Met een weelderig balkon trek je al snel allerlei leven aan: bijen, vliegjes, spinnen en andere beestjes vinden er graag een plekje. En waar beestjes zijn, volgen nieuwsgierige vogels! Mezen, merels en roodborstjes komen graag een kijkje nemen, vooral in de winter wanneer het voedsel schaars is. Hoe meer groen en beschutting je balkon biedt, hoe gezelliger het wordt!
Naast de zaden van je planten kun je vogels verwennen met wat extra lekkers. Kies het liefst biologisch vogelvoer, want helaas bevat standaard voer vaak pesticiden. Koop bijvoorbeeld zaden en granen bij Ekoplaza of Odin en maak hiervan je eigen mix. Je balkon nóg aantrekkelijker maken? Hang een vogelhuisje op! In de winter biedt het beschutting, en in het voorjaar wordt het misschien wel een fijn nestje.
En wat dacht je van een kleine boom? Insecten en vogels zijn er dol op, en elk seizoen biedt weer een ander uitzicht. Zo geniet ik het hele jaar door van mijn krentenboompje: van de eerste knoppen in de winter tot de betoverende witte bloesem in de lente en de rijpende besjes in de zomer. Maar de echte pret begint in het najaar, als de bladeren in warm rood en oranje kleuren en ik vetbollen in de takken hang. Dan wordt het een populaire hang-out en komt zelfs de grote bonte specht koekeloeren!
Met al dat kwetterende gezelschap, hoeft de winter dus zeker niet saai te zijn. En voor je het weet, staan de eerste voorjaarsbollen al te bloeien en komen de eerste hommels en bijen weer tevoorschijn.
Terugblikken en plannen voor het nieuwe jaar
Zo, nu je balkon helemaal klaar is om de winter te trotseren, is dit het ideale moment om terug te blikken op het afgelopen jaar. Wat heeft goed gewerkt? Wat kun je nog meer doen voor bijen? Misschien wil je je balkon verder vergroenen met inheemse planten, een bijenhotel maken, of toch liever dat knusse zithoekje creëren om nog meer te genieten van al het leven om je heen.
Nu is dé tijd om te dromen en plannen voor het komende seizoen. Maar bovenal is dit de tijd om mee te gaan met het ritme van de natuur, de rust van de winter te omarmen en stil te staan bij de prachtige biodiverse oase die je hebt gecreëerd. Op naar een bruisend nieuw jaar vol bloemen, bijen en andere kleurrijke bezoekers!