Zaai- en planttips

Algemenetips

Hoe maak je een B&B voor bijen?

Lees meer

1-2 jarige 

zaaien

Zaai deze soorten in het voorjaar
Lees meer 

Vaste 

planten

Plant in het 

voor- of najaar

Lees meer

Bol en 

knolgewas

Planten na de nachtvorst en in september
Lees meer

Bloemen 

weides

Zaai in het voor- of najaar
Lees meer

Dak en 

balkon

Tips voor potten of aan de muur
Lees meer

Hoe maak je Bed & Breakfast voor bijen?

Een B&B maken (=een bijvriendelijk tuin) houdt in:

  • Geen bestrijdingsmiddelen (gif) gebruiken en altijd gifvrije zaden/planten/bollen en knollen gebruiken (liefst van biologische teelt)
  • Zorgen voor voldoende voedsel door het zaaien/planten van de juiste plantensoorten
  • Zorgen voor nestelgelegenheid en schuilgelegenheid


Creëer een bloesemboog

Vanaf februari/maart tot soms wel in november zijn er bijen waar te nemen. Vooral hommels wagen het vroeg in het jaar tevoorschijn te komen. De hommelkoninginnen profiteren in februari/maart van de vroegbloeiers zoals wilg en diverse bolgewassen.  Daarna worden de vroegbloeiende vaste planten belangrijk voor honingbijen, hommels en wilde (solitaire) bijen. Door vroeg een- en tweejarigen te zaaien heb je daarna in de zomer veel voedsel voor bijen. Maar ook diverse struiken, bomen en klimplanten kunnen als voedselbron dienen.

Welke planten kies je:

Diverse wilde bijensoorten zijn kieskeurige eters en zoeken alleen voedsel op diverse inheemse planten. Wil je deze groep helpen maak dan een bloemenweide met inheemse planten. Dat vergt wel wat kennis en geduld.

Echter met diverse cultuurmengsels van een- en tweejarige soorten, diverse vaste planten en dahlia’s kun je ook veel voor allerlei bijensoorten betekenen. Belangrijk is wel om altijd enkelbloemige soorten te kiezen want bij dubbelbloemige soorten kunnen de bijen niet in het hart van de bloem komen. Verschillende  bijensoorten hebben  een verschillende voorkeur voor bepaalde bloemtypen - zo houden hommels erg van lipbloemen terwijl solitaire bijen juist vaak van composietbloemen houden. 

Maar ook door je strak gemaaide gazon tot bloemenweide te maken, door veel minder te maaien en de planten erin tot bloei te laten komen (paardenbloem!),  krijg je een bijvriendelijkere tuin.


In de hoofdstukken hieronder gaan we dieper in op de diverse onderwerpen: een- en tweejarigen, vaste planten, knollen en bollen, bloemenweides. Zelfs op daken en balkons kun je een bijdrage leveren.

Tot slot behandelen we de mogelijkheden voor nestelplekken, want ook dat mag in een tuin niet ontbreken.

Tips

Wil je leren welke plantensoorten door welke bijensoorten worden bezocht dan kun je daarvoor onze online cursussen gaan volgen, het boek Plantenvademecum voor bijen kopen of via www.drachtplanten.nl veel informatie opzoeken.
Kijk in een bestaande tuin welke planten er bloeien en zoek op of ze geschikte voedselplanten zijn. Kijk ook in welke maanden je bloeiende planten hebt. Zoek daarna specifiek naar planten die bloeien in de maanden waarin er weinig bloei is. Waarschijnlijk is dat vroeg in het voorjaar (plant bloembollen) of laat in de zomer/begin herfst. Denk dan aan planten als aster, hemelsleutel en klimop!
Denk ook aan water in je tuin. Een  kleine schaal met daarin stenen/knikkers (om te voorkomen dat bijen verdrinken) is al voldoende.
Spit een composthoop nooit tussen september en maart om want de kans bestaat dat hommel- koninginnen daarin hun winterslaap houden. 

Een- en tweejarige zaaien

April is een goede maand om te zaaien. Naast inheemse soorten kun je honingbijen, hommels en solitaire bijen ook prima helpen met het zaaien van gemengde cultuursoorten. Denk hierbij aan: mosterd, Phacelia, korenbloem, boekweit, kaasjeskruid en goudsbloem. Dit zijn makkelijk kiemende soorten. Zaai niet alles in april, maar bewaar wat zaaigoed voor eind mei. Zo krijg je spreiding in de bloei en is er voor bijen langere tijd voedsel beschikbaar!


Kies voor grote zaden

Het zaaien van eenjarige planten is meestal het makkelijkst. Eenjarigen hebben haast en voor een tuinier is dat prettig: in één groeiseizoen moeten ze kiemen, groeien, bloeien en zaad vormen, zodat het voortbestaan van de soort is verzekerd. Eenjarigen zaaien wordt (nog) gemakkelijker als je kiest voor soorten met grote zaden die direct in een potje met zaai- en stekgrond kunnen worden gestopt. Als de zaailing een stevig wortelgestel en een redelijke omvang heeft - en de buitentemperatuur is aangenaam genoeg - kan de jonge plant zo vanuit de pot in de tuin worden geplant. Dit geldt onder andere voor Oost-Indische kers, zonnebloemen en Lathyrus.

Tips

Kijk voor ons insectenmengsel (voor bijen, zweefvliegen en vlinders) in de webshop van de Bijenstichting.

Het gifvrije bloemenmengsel voor bijen en vlinders is een gemakkelijk mengsel dat op vele grondsoorten goed kiemt en groeit.
In dit bestand vind je het overzicht van alle soorten die voorkomen in de bloemenmengsels die we in onze webshop.
Ons een- en tweejarig inheems mengsel bevat zo'n 30 soorten en is erg geschikt als voedsel voor wilde bijen.

Vaste planten

  • Het is van belang om te zorgen voor een diversiteit aan planten die over het hele seizoen verspreid bloeien, zodat er voor de bijen elke maand genoeg te eten is. Door een ruim assortiment aan vaste planten in je tuin te zetten bereik je bloeispreiding. Diverse tuinplanten bieden voedsel aan honingbijen, hommels en diverse solitaire bijen. 
  • Kies planten die geschikt zijn voor de standplaats: zon/halfschaduw of schaduw. Daarnaast zijn er planten die geschikt zijn voor een nattere of drogere bodem.
  • Plant altijd minimaal 3 planten per soort om een zekere omvang te hebben qua bloei.
  • Maak een lijst waarin je vermeld hoeveel planten per maand bloeien. Als je iets wilt aanpassen in je tuin of als je nog ruimte hebt voor meer planten, kies dan soorten die in de maanden bloeien waarin je nog weinig bloei hebt.
  • Kijk hoe planten zich in het vroege voorjaar ontwikkelen. Zie je in jouw vasteplantenborder in die periode ruimte tussen de planten? Onthoud deze plek en plant daar in het najaar bloembollen in. Uitkomende bloembollen zijn één van de vroegste voedselbronnen voor bijen en dus erg belangrijk.

Tips

Zo is het in april nog mogelijk om planten op kale wortels in de tuin te zetten. De wortels van zo’n plant hebben zich over het algemeen beter kunnen ontwikkelen dan in een potje, maar het grootste voordeel is dat ze een stuk goedkoper zijn dan potplanten.
Wil je in de voorzomer nog vaste planten neerzetten? Kies dan voor planten in een pot. Er zijn ook inheemse vaste planten in pot verkrijgbaar. Overweeg om een Bijenhoeckje aan te schaffen. Dit is een pakket van 12 planten van de Cruydthoeck i.s.m. de Bijenstichting.
Knip uitgebloeide bloemstelen nooit af al in het najaar. Tot in maart kunnen er namelijk bijen of andere insecten in schuilen!

Bollen en knollen

In een tuin verdienen biologische bloembollen een plekje!

Ze verrassen je in de lente met hun vrolijke kleuren die plotseling opduiken en ze bieden het eerste gezonde voedsel voor vroege bijen als de honingbij, hommels en de rosse metselbij. Doordat ze redelijk klein zijn, passen ze prima tussen bestaande beplanting. Veel voorjaarsbloeiers kunnen worden geplant in een gazon, een bloemenweide, of onder en tussen bladverliezende planten.


Biologisch is ook bij bollen een logische keuze. Bol- en knolgewassen uit gangbare teelt worden gedurende het volledige teelt- en bewaarproces behandeld met heel wat pesticiden. Dat heeft negatieve gevolgen voor de biodiversiteit. Plant bloembollen in het najaar.


Knollen

Dahlia’s zijn dankbare en kleurrijke tuinplanten met een zeer lange bloeitijd van juli tot november. De meeste dahlia’s hebben een hele gevulde bloem die het lastig maakt voor bijen om erin te komen. Gelukkig zijn er ook enkelbloemige dahlia’s die wel geschikt zijn voor bijen. Zowel bijen als hommels komen hierop af om stuifmeel en nectar te verzamelen. Wie succes wil hebben met dahlia’s doet er goed aan de knol pas na ijsheiligen buiten uit te planten. Deze bloemen kunnen niet tegen vorst. 

In de webshop van de Bijenstichting verkopen we alleen soorten met enkele bloemen die voedsel bieden voor bijen.

Tips

Meer lezen over de toepassing van bloembollen in je tuin? Lees dan deze pagina. 

Kies altijd voor biologisch geteelde bloembollen. In onze webshop verkopen we van augustus-november  diverse soorten die door bijen worden bezocht. 

Plant ook eens krokus, sneeuwklokje of narcis in je gazon. Maai dat stuk pas als het loof is afgestorven.
Diverse compacte soorten dahlia's (verkoop maart-mei)  lenen zich goed voor potbeplanting. 
Dahlia's zijn gevoelig voor vorst. Plant ze pas na half mei buiten of zet ze in potten in de kas tot half mei om daarna buiten te zetten.

Bloemenweides

Wilde bloemenweides bieden kansen voor solitaire bijensoorten. En wil je kieskeurige solitaire bijen helpen, zaai dan een inheems bloemenmengsel in je tuin.


Deze kieskeurige bijen halen alleen voedsel van specifieke plantenfamilies of soms alleen van één specifieke soort. Deze bijen kun je helpen door een mengsel van inheemse soorten te zaaien. Daarbij kun je zowel één- als tweejarige planten als vaste soorten kiezen. Voorbeelden van plantensoorten voor kieskeurige bijen zijn: de bosandoorn en het boerenwormkruid.


Belangrijk is dat je een stuk kale grond hebt - zoveel mogelijk vrij van gras - om op te zaaien. Deze plantensoorten zaai je vroeg in het voorjaar of in het najaar. Blijf deze weide regelmatig maaien. Zodat ook na de bloei de weide opnieuw kan gaan bloeien en grassen niet dominant worden.


In tegenstelling tot de honingbijen hebben de solitaire bijen geen sociale levenswijze. Een nest maken, op zoek gaan naar voedsel en eieren leggen doen ze allemaal alleen. Als het vrouwtje een geschikte nestplaats heeft gevonden begint ze met het verzamelen van stuifmeel. Het stuifmeel wordt achteraan in de nestholte verzameld. Als ze voldoende heeft, legt het vrouwtje hier een eitje op. Deze ruimte wordt dan door middel van modder, plantenresten en speeksel afgesloten met een wand. Zo ontstaat een eerste cel. De volledige nestholte wordt verder volgebouwd met gelijkaardige cellen om uiteindelijk de buitenkant af te sluiten met opnieuw een wand van modder en speeksel.


In onze webshop hebben we diverse inheemse mengsels voor bloemenweides te koop.

Tips

In onze webshop hebben we diverse inheemse mengsels voor bloemenweides te koop.

Je kunt ook meerjarige bloemenmengsels met inheemse soorten zaaien. Bedenk wel dat het tijd kost voor zo'n bloemenweide zich heeft ontwikkeld. Goed beheer is essentieel. 

Vergeet niet om ook klaversoorten te zaaien. Klavers zijn belangrijke voedselplanten voor diverse hommelsoorten. Zo verkopen wij Rode klaver en Witte klaver.
Voor beheer van bloemenweides: lees de tips van de Cruydthoeck
Denk ook eens aan een bloemenmengsel met een- en tweejarige, en vaste inheemse soorten die bijzonder aantrekkelijk zijn voor allerlei insecten: solitaire bijen, honingbijen, vlinders en zweefvliegen.

Dak en balkon

Ook op daken kun je veel voor bijen betekenen.

  • Sedumdaken zijn een goede voedselbron voor bijen en makkelijk in onderhoud.
  • Maar ook in potten en bloembakken kun je diverse soorten planten zaaien en aanplanten.
  • Ook diverse bolgewassen groeien goed in een pot.  Plant deze in september middels een lasagne systeem. 
  • Diverse vaste planten verdienen ook een plekje op het balkon. Kies wel laagblijvende soorten die tegen een stootje kunnen. 
  • Klimplanten kunnen je balkon versieren. Kies dan soorten die ook als voedsel voor bijen dienen zoals klimop , Clematis tangutica of zaai Oost-Indische kers.
  • Ook lage zonnebloemen kun je in een pot opkweken. 

Tips

Gebruik niet te kleine potten want die drogen snel uit. Zet schalen onder je bloempotten zodat het water uit de gieter niet meteen wegloopt.

Lees hier meer over groendaken. 

Kijk uit met windhoeken. Veel planten kunnen daar niet tegen. 

Ook op een balkon kun je een bijenhotel plaatsen. 

Denk ook aan nestelgelegenheid

Vaak wordt alleen gedacht aan voedsel voor bijen. Maar bijen hebben ook behoefte aan nestelgelegenheid.

  • Weet je dat de meeste wilde bijen niet verder dan 50-200 meter vliegen van hun nest om voedsel te zoeken.
  • Weet je dat bijenhotels een goed middel zijn om over het leven van bijen te leren en je helpt er diverse wilde bijensoorten mee!
  • Weet je dat hommelnesten geen schade aan je huis brengen? Lees hier alle tips m.b.t. het omgaan met een hommelnest in de tuin. 
  • Weet je dat de meeste soorten wilde bijen onder de grond nestelen? Een open plek tussen de planten (liefst zanderig) of een zandhoop of een muurtje met wat zand/leem ertussen helpt al enorm.

Tips

Tips over bijenhotels lees je in ons E-book
Met kinderen een doe-het-zelf-bijenhotel bouwen? Kijk eens in onze webshop.
Een groot deel van het jaar zie je geen volwassen wilde bijen maar zitten de larven/poppen verscholen in het bijenhotel of in een ondergronds nest. Deze mag je het hele jaar niet verstoren.
Meer leren over bijensoorten, hun voedsel en nestelwijze? Volg dan onze online cursussen

Meer leren over bijensoorten, voedsel en nestelgelegenheid?

Word ambassadeur

En krijg toegang tot diverse online cursussen die je in je eigen tijd en tempo kunt volgen.

Volg een workshop

Volg een workshop via een webinar of in de praktijk in onze demonstratietuin te Vorden.

Lees boeken

In onze webshop verkopen wij diverse boeken over bijen, hun voedsel en nestelgelegenheid