Hof Parijs: Franse staat aansprakelijk voor ecologische schade door pesticiden

Een historische uitspraak in Frankrijk kan grote gevolgen hebben voor het Europese beleid rond pesticiden. Het Hof van Beroep in Parijs heeft de Franse staat aansprakelijk gesteld voor ecologische schade die ontstaat door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.

Wat speelde er?

Volgens de rechters heeft het Franse agentschap ANSES jarenlang toelatingen voor pesticiden afgegeven zonder de nieuwste wetenschappelijke inzichten mee te nemen. Daardoor bleven middelen op de markt die ernstige schade toebrengen aan bodem, water, insecten en biodiversiteit. De gevolgen zijn groot: langdurige vervuiling, een afname van insectenpopulaties en een bedreiging van belangrijke ecosysteemdiensten zoals bestuiving door bijen.

Het Hof verplicht de staat nu om binnen 24 maanden alle bestaande toelatingen opnieuw te beoordelen. Daarbij moet gekeken worden naar de effecten op zogeheten “niet-doelsoorten”, zoals wilde bijen, hommels en vlinders.

Waarom is dit belangrijk?

De uitspraak is baanbrekend omdat het Hof ondubbelzinnig erkent dat pesticiden verantwoordelijk zijn voor aantoonbare ecologische schade én dat overheden een fout maken als ze toelatingen niet toetsen aan de meest recente kennis. Voor het eerst is er een juridische basis om de staat hierop aan te spreken.

En hoe zit dat in Nederland?

Ook in ons land klinkt al jaren dezelfde kritiek. Het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (Ctgb) krijgt regelmatig het verwijt dat zij bij de beoordeling van bestrijdingsmiddelen niet de meest actuele wetenschappelijke inzichten meenemen. Ondanks herhaaldelijke signalen uit wetenschap en samenleving past het Ctgb zijn beleid niet aan.

De uitspraak in Frankrijk legt de vinger precies op die zere plek: zolang toelatingsinstanties achterlopen op de wetenschap, blijven bijen, biodiversiteit en uiteindelijk ook onze voedselvoorziening ernstig in gevaar.

Een keerpunt?

Voor natuur- en milieuorganisaties is dit arrest een bevestiging van wat ze al jaren zeggen: pesticiden veroorzaken structurele schade, en overheden zijn verantwoordelijk als zij die schade negeren. De komende jaren zal blijken of deze uitspraak ook in andere Europese landen navolging krijgt.

Wij hopen dat dit ook in Nederland leidt tot herbezinning: echte bescherming van biodiversiteit vraagt om strenger beleid, gebaseerd op de meest recente wetenschap, en niet om het kritiekloos verlengen van oude vergunningen.

Lees hier de volledige uitspraak in een Nederlandse vertaling.