Sachembijen: de vroege voorjaarsbezoekers

Wanneer in het vroege voorjaar de eerste bloemen bloeien, kun je met wat geluk een bijzonder bijtje tegenkomen: de gewone sachembij (Anthophora plumipes). Deze bij verschijnt vaak al in maart, en soms zelfs eind februari.

Hoe herken je de gewone sachembij?

De mannetjes vallen op door hun bleek bruine beharing gemengd met soms donkere stukken en een geel, naar voren uitstekend gezicht. Ze zijn kleiner en gedrongener dan een honingbij. Vrouwtjes zijn iets groter en donkerder gekleurd, met een opvallend lange tong die ze tijdens het vliegen plat tegen hun buik houden. Voor bloemen met diepe kelken, zoals dovenetel en rozemarijn, komt die lange tong van pas.

Gedrag van de mannetjes

Mannetjes verschijnen vaak weken eerder dan de vrouwtjes. Ze patrouilleren langs bloemrijke plekken, in de hoop een partner te vinden. Daarbij vliegen ze steeds dezelfde routes en markeren ze met geurstoffen hun favoriete plekjes. Wanneer ze een vrouwtje tegenkomen, gebruiken ze hun extra lange, met haren bezette middelste poten om haar vóór het paringsritueel te “aaien”.

Nestbouw: vakwerk in de aarde

Sachembijen nestelen het liefst in lemige of lössrijke grond, bij voorkeur in steile wanden. Daar knagen de vrouwtjes kleine kamers, die ze van binnen gladstrijken met speeksel en water, en daarna bekleden met een wasachtige laag. In deze cel legt het vrouwtje een voorraadje nectar op stuifmeel klaar, met daarbovenop een eitje. Zodra de larve uitkomt, heeft het direct voedsel voorhanden.

Andere soorten sachembijen

Naast de gewone sachembij zijn er nog enkele verwanten die in Nederland voorkomen. Zo vliegt de zwarte sachembij vooral in Zuid-Limburg, terwijl soorten als de nepetabij en de andoornbij vanuit het zuiden steeds vaker ons land bereiken.

Vijanden en parasieten

De sachembij moet haar nageslacht goed beschermen, want parasieten liggen op de loer. De bruine rouwbij is een koekoeksbij die haar eieren in de nesten van de sachembij legt. Ook de zeldzame pelsbijenoliekever kan een nest binnendringen om de voedselvoorraad op te eten.

Hoe kun je helpen?

Omdat geschikte nestplaatsen steeds schaarser worden, kun je sachembijen helpen door steilwanden aan te leggen. Met name leemachtige voegen tussen dakpannen of stenen. Met voldoende voedsel in de buurt zullen deze bijzondere bijen er op den duur hun intrek nemen. Het is een geduldige investering, maar de beloning maakt dat meer dan goed.