Op het bijenbalkon van Nynde: ‘Het hele jaar in bloei’
Het is augustus, en op ons balkon genieten we volop van de zomer. Hoewel er nog van alles bloeit, zullen we de komende weken merken dat veel zomerbloeiers hun mooiste piek bereiken. Toch zijn veel bijen, vlinders en andere insecten nog tot laat in het najaar opzoek naar voedsel. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze het hele jaar door genoeg te eten kunnen vinden? En welke planten zijn daarvoor geschikt? In deze blog laat ik je zien hoe je door te variëren met groei- en bloeitijden je balkon vanaf het vroegste voorjaar tot diep in de herfst kunt vullen met een kleurrijke afwisseling van bloemen, zodat er voor de bestuifbeestjes altijd wat te halen valt.
Links: longkruid bloeit al vanaf maart. Rechts: in mei kleurt het balkon in een vrolijke bloemenzee van margrieten en sieruien.
Zonder voedsel geen bijen
Bijen zijn tussen februari en november druk in de weer met het verzamelen van nectar en stuifmeel. Nectar geeft ze energie, en stuifmeel levert eiwitten voor de groei van hun larven. Ze vinden dit voedsel vooral in april, mei en juni, wanneer er veel in bloei staat. Maar in het vroege voorjaar en het late najaar hebben insecten ook voedsel nodig, en dan zijn bloeiende planten vaak schaars.
Klimaatverandering maakt dit nog moeilijker. Door zachte winters worden hommelkoninginnen eerder wakker, droge zomers zorgen voor minder nectar, en het warme najaar houdt bijen langer actief terwijl veel planten dan al zijn uitgebloeid. Bovendien wordt er veel platgemaaid, waardoor planten geen kans krijgen om te groeien en bloeien. Zonder bloemen hebben bijen en andere insecten het zwaar. En zonder bijen worden veel planten niet bestoven, wat uiteindelijk ook weer ons voedsel beïnvloedt. Lastig verhaal dus.
Hoe kunnen wij als balkoniers een handje helpen? Simpel: maak een bijenboog! Een bijenboog, of bloesemboog, bestaat uit een reeks planten die op verschillende momenten in het jaar bloeien, zodat er van maart tot november altijd een bloemenbuffet klaarstaat voor hongerige nectarslurpers.
Rondje rond de bijenboog
Sommige hommels, zoals de aardhommel, ontwaken al in februari uit hun winterslaap. Vaste planten zijn dan nog in rust, maar door voorjaarsbollen te planten, zoals krokussen, blauwe druifjes en botanische tulpen, kun je deze vroege vliegers al een heerlijk ontbijtje aanbieden. In maart verschijnen de eerste bloemen van longkruid en gele dovenetel. Longkruid is ideaal voor schaduwrijke plekken en is een echte must-have voor je bijenboog. Zet dit plantje op je balkon en de kans is groot dat de gewone sachembij langskomt – een lief, dik, wollig bijtje dat dol is op de prachtige roze-blauwpaarse bloemen.
April brengt bloei van beemdkroon, smeerwortel en fruitstruiken zoals aalbes en blauwe bes. Vanaf mei maken de uitgebloeide voorjaarsbollen het toneel vrij voor kattenkruid, gewone margriet en dagkoekoeksbloem, terwijl sieruien nog tot juni door blijven bloeien. Tussen juni en augustus stelen wilde marjolein, dropplant, lavendel en lange ereprijs de show. Eenjarigen, zoals korenbloem en cosmea, vullen de boel mooi aan en geven de zomermaanden een extra nectarboost.
Vanaf september, wanneer de meeste zomerknallers op hun retour zijn, nemen planten als blauwe knoop, duizendblad, herfstasters en hemelsleutel het over. Met een beetje geluk bloeien deze door tot de eerste vorst, zodat laatvliegers goed gevuld hun winterslaap kunnen beginnen. Wanneer de winter aanbreekt en al het vrolijke gezoem stilvalt, blijven de bloemen van helleborus en winterheide, samen met groenblijvende planten zoals vleesbes en kleine maagdenpalm, je balkon nog tot april opfleuren. Tegen die tijd zijn de voorjaarsbollen ook weer opgekomen om vroege bijen te trakteren op een eerste maal. En zo is de cirkel weer rond!
Tip: Maak elke twee weken een rondje op je balkon en noteer welke planten bloeien. Zo ontdek je waar de ‘bloeigaten’ vallen en kun je gericht nieuwe planten toevoegen die in die periode wél bloeien en goed zijn voor insecten.
Het beste voedsel voor ‘onze’ insecten
De planten die ik hier heb genoemd, zijn natuurlijk maar een deel van de vele bloeiers die je kunt kiezen voor je bijenboog. Kies vooral voor inheemse soorten die van nature in ons land groeien. Ze zijn perfect aangepast aan onze omgeving en bieden daarom precies het voedsel dat onze bijen en diertjes zo hard nodig hebben. Wat je ook neerzet, ga altijd voor biologische planten, bollen en zaden, om te voorkomen dat je je bezoekers onverwachts een giftige hap voorschotelt.
Tip: Bij Sprinklr en Cruydt-Hoeck kun je 100% gifvrije planten kopen en filteren op planttype en bloeitijd. Zo vind je snel de juiste plant om jouw bijenboog te sluiten.
Links: atalanta op wilde marjolein in juli. Rechts: blauwe knoop is een echte hommelmagneet en bloeit van augustus tot ver in oktober.
Uit één pot jaarrond bloei
Ini-mini balkon? Plant slim en geniet van maandenlange bloei uit één hele grote pot! Voor een zonnig plekje kun je de pot vullen met krokussen (februari-april), blauwe druifjes (maart-april), kattenkruid (mei-september), wilde marjolein (juli-september) en hemelsleutel (augustus-oktober). Zit je meer in de schaduw? Combineer dan sneeuwklokjes (februari/maart) met slanke sleutelbloem (maart/mei), wilde akelei (mei/juni) en dagkoekoeksbloem (april/oktober).
Tip: Voorjaarsbollen plant je pas in het najaar, maar de voorverkoop begint nu al. Dit is dus het perfecte moment om te plannen en alvast bollen in te slaan. Neem vooral een kijkje in onze webshop vol met biologische bloembollen.
Voor ieder beestje wat wils
De ene bij is de andere niet. Zo verschillen bijen in tonglengte, wat bepaalt welke bloemen ze het liefst bezoeken. Bijen met een korte tong, zoals veel solitaire bijen, houden bijvoorbeeld van brede, ondiepe bloemen zoals muskuskaasjeskruid en klaproos. Veel hommels hebben een lange tong, en kunnen daarom ook van diepe, buisvormige bloemen genieten, zoals salie en vingerhoedskruid.
Ook de kleur van een bloem speelt een rol. Zie je langzaam je balkon veranderen in een paars-roze gloed? Geen wonder! Bijen, zweefvliegen en vlinders worden namelijk het meest aangetrokken tot deze kleuren. Nachtvlinders maak je juist blij met witte of lichtgekleurde bloemen, zoals avondkoekoeksbloem, omdat ze beter opvallen in het donker. Kortom, door te variëren in kleuren en bloemvormen, zorg je ervoor dat elk beestje zijn favoriete maaltijd kan vinden en blijft de nectarkroeg op jouw balkon zelfs tot diep in de nacht een feestje voor de beestjes.
Een hotspot voor vlinders
Zet je voedselbommen als knoopkruid, wilde marjolein en ijzerhard neer, dan zul je niet alleen bijen, maar ook veel vlinders naar je balkon lokken. Zo kreeg ik de afgelopen weken onverwacht bezoek van boomblauwtjes, atalanta’s, witjes en bruine zandoogjes. Al dat vrolijke gefladder brengt het zomerse gevoel echt tot leven!
Toch gaat het bar slecht met vlinders, dus elke nuttige plant op je balkon helpt. Vergeet niet dat ze hun leven beginnen als rups. Voeg daarom als het kan ook waardplanten toe, waar vlinders hun eitjes op kunnen afleggen en de rupsen van kunnen eten. Sommige rupsen maken het wel heel bont en kunnen je planten helemaal kaalvreten, maar vaak laten ze heus wel wat staan en herstelt de plant snel.
Oost-Indische kers, damastbloem en koolsoorten zijn favoriet bij de rupsen van koolwitjes, terwijl brandnetels het lievelingsmaal is van een groter aantal soorten rupsen. Zie je dus een brandnetel in een van je potten opduiken? Laat deze vooral lekker staan, want hij zou je zomaar kunnen belonen met een kleurrijke vlinder!
Tip: Laatvliegende vlinders, zoals de dagpauwoog en atalanta, vinden hun voedsel in beemdkroon, herfstasters en sedums. Met het ‘nazomer vlinders’ pakket van Sprinklr kun je deze bloemen nu planten, zodat de vlinders bij jou nog even snel kunnen bijtanken voordat ze aan hun winterslaap of trek naar het zuiden beginnen.
Zo zie je, dat je met een beetje planning en de juiste combinatie van planten je balkon kunt omtoveren tot een bloeiend nectarparadijs, waar je het hele jaar door, samen met de bijen, rupsen en vlinders, tussen de bloemen kunt zitten!
