Op het bijenbalkon van Nynde: ‘Uitkijken naar een lente vol kleur’
Het is alweer oktober. Terwijl de dagen steeds korter worden en de laatste bloemen hun kleuren laten zien, nestelen ook de laatste bijen zich in hun welverdiende winterslaap. De komende tijd zullen we al het vrolijke gezoem en gefladder even moeten missen, maar nu is het perfecte moment aangebroken om ons alvast voor te bereiden op de lente door biologische bloembollen te planten. Deze vrolijke bloeiers brengen na een lange sombere winter niet alleen kleur, maar vormen ook een onmisbare voedingsbron voor de eerste hongerige bijen. Tijd dus, om de handen uit de mouwen te steken en ons balkon klaar te maken voor een lente vol kleur!
Links: niets is leuker dan de eerste krokus die opengaat in februari. Rechts: Tulipa turkestanica met haar stralende stervormige bloemen.
Een vliegende start
Wanneer de rest van de natuur nog slaapt, komen eind februari de eerste hommelkoninginnen tevoorschijn. Met hun wollige bontjas kunnen ze al bij temperaturen van 6 tot 8°C actief zijn. Je ziet ze dan druk rondvliegen, op zoek naar voedsel om aan te sterken. Maar zo vroeg in het seizoen bloeit er nog weinig, en juist daarom zijn vroegbloeiende bollen zoals sneeuwklokjes en krokussen zo belangrijk. Ze zitten boordevol stuifmeel, rijk aan eiwitten die de koningin helpen om eitjes te leggen, en nectar geeft haar de energie om weer volop aan de slag te gaan.
Rond maart vliegen ook de eerste solitaire bijen, honingbijen en vlinders uit. Door veranderingen in het klimaat ontwaken insecten steeds vroeger, wat voedsel nog schaarser maakt. Des te meer reden om ze een handje te helpen en bloembollen in de grond te stoppen. Plant ze bij voorkeur tussen half oktober en december, wanneer het kouder begint te worden. Deze kou hebben ze nodig voor de ontwikkeling van sterke wortels. Zo kunnen ze in het voorjaar gezond naar boven komen en je balkon volop in bloei zetten, klaar om hommels, bijen en andere vroege bestuivers te verwelkomen!
Bollen voor de biodiversiteit
De keuze aan bloembollen is groot, dus welke kies je dan? Niet alle soorten zijn namelijk even interessant voor bijen. Zo zijn de populaire siertulpen mooi om naar te kijken, maar dragen ze weinig bij aan de biodiversiteit. Gelukkig zijn er zat bolgewassen die wél waardevol zijn, zoals verwilderingsbollen en stinzenbollen. Deze soorten groeien al eeuwenlang in onze natuur, waardoor bijen ze maar al te graag bezoeken. Bovendien komen ze elk jaar weer terug en verspreiden zich gemakkelijk, wat ze ook tot een betrouwbare voedselsbron maakt.
In het prille voorjaar zijn sneeuwklokjes (januari-maart), winterakoniet (januari-april) en krokussen (februari-april) erg geliefd. Wilde narcissen, sterhyacint en blauwe anemoon (maart-april) volgen snel. Daarna bloeien blauwe druifjes en kievitsbloemen (april-mei), samen met botanische tulpen. Deze laagblijvende wilde tulpen leveren, in tegenstelling tot siertulpen, volop nectar en stuifmeel. Zelf ben ik dol op de prachtige stervormige Tulipa turkestanica die al vanaf maart bloeit en een hele stoet beestjes aantrekt. Tenslotte vormen sieruien (mei-juni) een mooie brug naar de zomer en bieden met hun bolronde vorm plek voor meerdere insecten tegelijk om van te snoepen. Ze komen in verschillende kleuren en zijn een echte must-have voor elk bijenbalkon!
Tip: De meeste bolgewassen houden van een zonnig plekje, maar er zijn ook soorten die het prima doen in de schaduw. Denk aan sneeuwklokjes, zomerklokjes, winterakoniet en wilde boshyacint. Met deze bollen komen zelfs de donkerste hoekjes op je balkon tot leven.
Gifvrij, blije bij!
Net als planten en zaden, krijgen ook bloembollen in de reguliere teelt een flinke lading pesticiden mee. Dat is slecht nieuws voor de bodem, het water en het hele ecosysteem. Let daarom bij het kopen op het biologische keurmerk (je weet wel, dat groene vlaggetje) of koop ze in de webshop van de Bijenstichting. Zo weet je zeker dat je geen gif de grond in stopt en de beestjes niet ziek worden als ze van de bloemen slurpen. Andere fijne adresjes zijn Huibert Bloembollen, Sprinklr, Natural Bulbs en Bloemoloog. Met bio maak je écht het verschil!
Links: bloembollen zet je in de aarde met het groeipuntje omhoog. Rechts: blauwe druifjes zorgen voor dat echte blije lentegevoel!
Hoe plant je bloembollen?
Zo, je hebt je bollen in huis. Nu kun je aan de slag! Neem om te beginnen een mooie pot, zinken teil of houten bak. Wat je ook kiest, zorg dat er een gat in de bodem zit, zodat overtollig water weg kan lopen en de bollen niet gaan rotten. Laagblijvende bolletjes zoals blauwe druifjes kun je bijvoorbeeld heel leuk in een oud vergiet planten, want de gaatjes zitten er al in.
Bedek vervolgens het gat met een paar potscherven, strooi een dun laagje hydrokorrels erbovenop, en vul je pot voor tweederde met biologische en turfvrije potgrond. Plant vervolgens de bollen twee tot drie keer zo diep als hun hoogte, en zorg dat het puntje omhoog wijst. Uit dit puntje groeit straks de bloem. Tussen de bollen laat je één boldikte, maar je kunt ze ook gerust iets dichter op elkaar planten voor een voller effect. Vul de pot verder met potgrond tot twee centimeter onder de rand, druk lichtjes aan, geef water, en voilà – klaar ben je!
Andere slimme plantmethodes
Je kunt de bollen per soort in een pot doen, maar je kunt ook kiezen voor de lasagnemethode, waarbij je verschillende bollen in meerdere laagjes plant. Zo doe je dat: vul een grote, diepe pot met een laag verse potgrond. Begin met de laatbloeiende bollen, zoals sieruien. Bedek ze met een laag aarde en plant daarboven de iets eerder bloeiende soorten, zoals botanische tulpen. Schep hier bovenop weer potgrond en eindig met de vroegbloeiende bollen, zoals krokussen. Het resultaat? Een opeenvolgende bloei uit één pot waar je maandenlang samen met de hommels en bijen van kunt genieten!
Wil je ruimte besparen? Probeer de propmethode en plant je bollen tussen je vaste planten. De wortels vermengen zich prima met elkaar, waardoor je meer uit elke pot of bak haalt. De bloeiende bollen zorgen voor leven tussen al het opkomende groen, en in de winter kijk je niet tegen lege potten aan die nog moeten gaan bloeien. Zodra ze zijn uitgebloeid, nemen de vaste planten het over. Op deze manier kun je in het voorjaar een totaal ander uitzicht hebben dan in de zomer!
Tip: Geef je bollen regelmatig een slokje water als ze onder een afdak staan of als het al een tijd niet heeft geregend. Ze zijn gevoelig voor uitdroging, maar pas op dat ze niet te nat staan. Vorst op komst? Geef ze een warm dekentje van mulch voor wat extra bescherming.
Wat doe je met bloembollen na de bloei?
Als de bloembollen zijn uitgebloeid, kun je verschillende dingen doen. Heb je ze tussen je vaste planten gepropt? Laat ze dan lekker zitten. Met een beetje geluk komen ze volgend jaar vanzelf weer op. Staan ze los in een pot, en wil je niet de hele zomer tegen kale potten aankijken? Zet ze dan uit het zicht of experimenteer, en zaai er eenjarigen overheen voor extra kleur en nectar.
Een andere optie is om de bollen op te graven en in de zomer te laten drogen in een netje of kartonnen doos. Je kunt ze dan in de herfst weer terugplanten. Laat in elk geval het blad na de bloei eerst verdorren voordat je het afknipt. Het staat misschien niet zo mooi, maar de bol heeft dit blad nodig om via zonlicht energie op te slaan voor het volgende seizoen.
Houd er rekening mee dat bollen elk jaar minder sterk worden, dus je zult op ten duur het hele bollenklusje weer opnieuw moeten uitvoeren. Daarnaast zijn bollen in potten ook onvoorspelbaarder dan in de volle grond. Wil je gegarandeerd een bloeiende, voedselrijke oase in het voorjaar? Poot dan elke herfst nieuwe bollen. Dit is misschien niet de meest duurzame keuze, maar wel de meest zekere. Het is een kleine investering die zich terugbetaalt in heel veel bloei en zoemgeluk!
Tip: Heb je in het najaar geen bollen geplant? Geen zorgen, je kunt gewoon een beetje smokkelen! Vanaf eind februari kun je namelijk biologische bloembollen in potjes kopen die bijna in bloei staan. Zo voeg je snel wat kleur toe aan je balkon en bied je nieuwsgierige vroege vliegers alsnog een smakelijk ontbijtbuffet!
