Op het bijenbalkon van Nynde: ‘Huisje boompje bijtje’

Het is mei! Dé ultieme bloeimaand waarin de natuur zich van haar mooiste kant laat zien. Het fluitenkruid schiet uit de grond, wegbermen ontluiken in een explosie van kleur en vogels vullen de lucht met hun vrolijke gezang terwijl ze druk aan hun nesten bouwen. Ook solitaire bijen zijn volop actief, bezig met het vinden van nestelplekjes en het leggen van eitjes. Hoewel de meeste bijen onder de grond nestelen, kunnen we voor het kleine deel dat bovengronds broedt van ons balkon een waardevol toevluchtsoord maken door een bijenhotel te plaatsen. Zo maken we van ons balkon een echte Bed & Breakfast voor bijen.

Van blik naar bijenhotel

Je kunt er natuurlijk eentje kopen, maar niet alle hotels zijn even geschikt. Vaak zijn ze slordig afgewerkt met te grote gaten, ruwe gangen of een open achterkant, waar geen enkele bij haar nakomelingen in zal willen grootbrengen. Bijen zijn vrij kieskeurig en een simpele manier om aan hun wensen te voldoen is om er zelf eentje te maken. Met een paar eenvoudige materialen kun je al een gastvrij onderkomen creëren en daarom besloot ik op een mooie lentedag mijn eigen bijenhotel te maken van een oud conservenblik dat ik nog had liggen. Hieronder leg ik uit hoe ik dit heb gedaan en hoe je zelf aan de slag kunt gaan.

Wat heb je nodig?

Zoek om te beginnen een zonnig en beschut plekje uit voor je hotel. Bijen houden van warmte, dus zorg er in ieder geval voor dat het hotel minstens de helft van de dag zon vangt. Neem een blik dat tussen de 10 en 20 centimeter diep is. Bijen leggen graag meerdere eitjes achter elkaar in een buisje, dus hoe dieper het blik, hoe meer nestcellen ze kunnen aanleggen. Als alternatief kun je ook een zinken emmer of een wijnkistje gebruiken.

Verzamel vervolgens een aantal holle stengels zoals bamboe of riet. Zelf heb ik bamboe gebruikt omdat dit lekker stevig is en beschikbaar is in verschillende diameters. Elke bijensoort heeft namelijk een andere voorkeur voor de grootte van de gangen, dus door te variëren in diktes maak je je hotel aantrekkelijk voor diverse soorten bestuivers. De meeste bijen geven de voorkeur tussen de 3 en 8 millimeter. Bredere buisjes worden zelden gebruikt.

Je kunt je blik zo creatief vullen als je wilt. Ik heb bijvoorbeeld ook nog een houtstammetje gezocht in het park achter mijn huis en hier een paar gaten van de gewenste grootte in geboord. Dit kan voor de afwisselingen een leuke toevoeging zijn.

Aan de slag

Boor nu voorzichtig een rij gaten aan één kant van het blik. Deze kant richt je straks naar beneden en zorgt ervoor dat eventueel ingeregend water makkelijk weg kan lopen. Zaag daarna het bamboe of knip het riet ongeveer 1 centimeter korter dan het blik. Hierdoor ontstaat er een klein afdakje, waardoor vocht minder snel bij de stengels kan komen en je hotel langer meegaat.

Het is belangrijk dat de gangen aan de achterzijde dicht zijn en dat er geen scheuren in de lengte zitten. Veel planten vormen van nature ‘knopen’ waar de stengel dicht zit, wat bij riet en bamboe bijvoorbeeld goed zichtbaar is. Je kunt daar net achter zagen of knippen, zodat de stengel eindigt in een gesloten ruimte. Heb je open stengels? Deze kun je afsluiten met een propje watten.

Kleine splinters kunnen al snel scheurtjes veroorzaken in de kwetsbare vleugels van bijen. Schuur of vijl de uiteinden van de buisjes daarom zo glad mogelijk. Je kunt de bijen nog een extra handje te helpen door het merg in het bamboe door te prikken met ijzerdraad of een satéprikker. Hierdoor hebben ze makkelijker toegang tot de holtes.

Vul nu je blik met alle stengels en stammetjes. Om te voorkomen dat het materiaal uit het blik waait of door vogels als nestmateriaal wordt geoogst, kun je eventueel wat natuurklei achter in het blik proppen. Maar als je het goed opvult, blijft het echt wel zitten. Heb je spechten in de buurt? Die lusten wel een lekker larfje en kunnen binnen de kortste keren alle buisjes leegroven. Het is dan slim om wat gaas rond je bijenhotel te spannen.

Tada! Klaar is Kees. Bevestig het blik vóór het vullen met een schroef door de bodem aan een muur of monteer het aan een stok en plaats het in een grote bloembak. Nu is het wachten op je eerste gasten!

Tip: Toch liever een bijenhotel kopen? In de webshop vind je een leuk handgemaakt bijenhuisje dat voldoet aan alle eisen en perfect past op elk balkon.

In een bloemrijke omgeving wordt je hotel een favoriete bestemming voor bijen!

Een rijk gedekte tafel

Net als mensen, houden bijen ervan om hun voedsel dicht bij huis te hebben. Zo vliegen de meeste wilde bijen maar een paar honderd meter van hun nest om voedsel te zoeken. Sommige soorten vliegen zelfs maar enkele tientallen meters. Een hotel aanbieden zonder restaurant heeft dan ook weinig zin. Zorg daarom altijd voor een rijk gedekte tafel met biologische, openbloemige en zoveel mogelijk inheemse planten die bloeien van het vroege voorjaar tot de nazomer.

Enkele voedselrijke planten die het goed doen in een pot op je balkon zijn gevlekt longkruid, aalbes, slangenkruid, lange ereprijs, wilde marjolein en hemelsleutel. Met deze bloemen in de buurt weten de bijen je bijenhotel snel te vinden, terwijl je planten maar wat blij zijn met de aanwezigheid van al dat gezoem.

Tip: Overweldigd door de keuze aan planten? Bij Cruydt-Hoeck en Sprinklr vind je kant-en-klare bijenpakketten die zijn samengesteld door de Bijenstichting. Hiermee tover je jouw balkon binnen een mum van tijd om tot een vijfsterren Bee & Bee!

Dankbare gasten

Enkele bijensoorten die graag gebruik maken van je hotel zijn metselbijen, behangersbijen, klokjes- en tronkenbijen. Ze verschijnen tussen maart en september en elk bouwen ze op unieke wijze hun nest. Zo ‘metselt’ een metselbij haar nestcellen vakkundig dicht met stukjes klei of steentjes vermengd met modder, en ‘knipt’ een behangersbij met precisie stukjes blad of bloemblaadjes die ze gebruikt om haar nestcellen te bekleden.

Een behangersbij die je deze maand al tegen kunt komen, is de tuinbladsnijder. Deze bij is dol op komkommerkruid, een eetbare eenjarige bloeier met prachtige blauwe bloemen die je op je balkon kunt zaaien. Zet hierbij knoopkruid en sint-janskruid op het menu en grote kans dat deze bij een kamer in je hotel boekt.

Wees trouwens niet bang dat ze steken. Solitaire bijen wijden hun korte leven volledig aan de bouw, de voedselvoorziening en de afsluiting van hun broedcellen. Ze zijn veel te druk om zich met ons bezig te houden. En zelfs al zouden ze steken, dan kunnen ze niet eens door onze huid komen.

Zie je straks gevulde gaatjes in je hotel? Dan vraag je je misschien af wanneer de bijtjes volgroeid zijn en het nest zullen verlaten. Nog even geduld. Het eitje wordt eerst een larve, eet zich vol met stuifmeel en gaat zich daarna verpoppen. Veel soorten overwinteren vervolgens als pop. Pas de volgende lente of zomer komen de nieuwe generatie bijen tevoorschijn en begint alles weer van voren af aan. Een leuk en spannend vooruitzicht!

Tip: Heb jij van je balkon een echt bijenparadijs gemaakt? Doe dan mee aan de Bloeiende Balkon Prijs en laat zien hoe jouw groene plekje bijdraagt aan het behoud van bijen en andere belangrijke bestuivers. Opgeven kan tussen 13 mei en 10 juni en natuurlijk zijn er veel leuke prijzen te winnen!