Hoe help je een verzwakte, uitgeputte hommel in het vroege voorjaar?
19 februari 2020 
3 min. leestijd

Hoe help je een verzwakte, uitgeputte hommel in het vroege voorjaar?

Regelmatig ontvangen wij hier vragen over in dit artikel geven we een uitleg.

Hoe raakt de hommel uitgeput?
Zij is uit de winterslaap gekomen en gaat op zoek naar nectar om weer reserves op te bouwen die ze in de winter is verloren. Normaal zie je vanaf februari de eerste koninginnen verschijnen. Door klimaatverandering met warme winters soms al in januari.
Het probleem is dat de koninginnen voedsel nodig hebben maar dat er nog weinig voedsel te vinden is. Sneeuwklokjes, krokus, blauw druifje zijn belangrijke voedselplanten die vroeg bloeien, plant ze daarom in je tuin.

De rol van de buiten temperatuur
De temperatuur speelt ook een grote rol: hommels kunnen namelijk alleen vliegen als de vleugelspieren voldoende zijn opgewarmd. Om precies te zijn dienen de spieren minimaal 30 graden Celsius te zijn, voordat de vleugels kunnen worden gebruikt om te vliegen.
Opmerkelijk: de koningin vliegt al bij een buitentemperatuur van 2 °C, de werksters bij 6 °C. Voor andere bijensoorten zijn dergelijke temperaturen veel te laag om zich buiten het nest te begeven.
Bij een buiten temperatuur van zes graden, duurt het ongeveer 15 minuten om de vleugels op te warmen. Bij een omgevingstemperatuur van 13 graden duurt dit vijf minuten en bij 24 graden bereiken de borstspieren al na enkele seconden de juist temperatuur. Daardoor verbruikt de hommel bij koude veel energie.

Uitgeputte hommel gevonden, en nu?
Neem een hommel heel voorzichtig op met een papiertje of een lepel en breng haar weer op krachten met een oplossing van een half theelepeltje suiker dat je oplost in lauw water op een eetlepel.

Kijk ook deze video

Als je goed kijkt ze je mijten op het lijf van de hommel. Vooral de hommelkoninginnen die in het voorjaar een nieuw volk stichten dragen vaak veel mijten op plaatsen waar de hommel zich niet goed kan poetsen, zoals op de achterkant van het borststuk of boven de voorpoten. Deze mijten zijn van groot belang voor de hommels, omdat ze leven van afval in het nest en mogelijk onder andere schimmelvorming tegengaan. Waarschijnlijk snoepen ze ook wel van de voedselvoorraad, zonder dat de hommels daar veel last van hebben.

Belangrijk: geef nooit honing aan hommels. Dat lijkt gezond maar kan juist verkeerd uitpakken. In honing zitten soms ziekteverwekkers waar hommels ziek van kunnen worden. Dat wil niet zeggen dat de honing voor de mens gevaarlijk is. De mens is ongevoelig voor deze ziekteverwekkers.
Laat de hommel het suikerwater drinken. Je zult zien dat de hommel meer actiever wordt, kracht opdoet en weer helemaal fit haar weg kan vervolgen!
Het kan ook zijn dat de hommel weinig actief is. Dan kan het helpen als je de hommel tijdelijk in een (schoenen)doos stopt. Leg er eventueel wat hooi of gras in. (nooit wol, daarin blijven klauwtjes vaststeken).
Zet er een schoteltje in met klein laagje suikerwater en zet de hommel weg bijvoorbeeld in de schuur. Niet bij verwarming plaatsen.
Je kunt de hommel zo een aantal uren laten. Grote kans dat de hommel meer suikerwater heeft gegeten en toch is opgewarmd. Was de hommel erg nat door regen dan is deze ook weer opgedroogd.
Je merkt het doordat de hommel actiever is. Laat deze dan alsnog vrij.

Een kleine waarschuwing is op zijn plaats.
Hommels kunnen wel degelijk steken. Ze zijn totaal niet agressief, vliegen heel vriendelijk rond op zoek naar nectar. Ze steken alleen als ze zich bedreigd voelen. Dit laten ze merken door op hun zij of rug te gaan liggen met de pootjes omhoog wuivend. en angel naar voren. Benader het beestje dus vriendelijk en niet opdringerig. Wees geduldig en handel met rustige bewegingen. Als je ze suikerwater geeft lijkt het wel of ze begrijpen dat je ze helpt. Wij hebben nog nooit gehoord dat iemand die dit doet is gestoken.

Ga hommels tellen, leuk en leerzaam!

Of steun onze hommelprojecten.

Lees meer over hommels

Lees hier over de invloed van klimaatverandering op overlevingskansen van hommels

Over de schrijver
Natuurliefhebber met focus op bijen. Hecht veel waarde aan biodiversiteit en de rol van educatie om dit te bereiken. Werkzaam als directeur van het Bijen Educatiecentrum te Vorden. Op uitnodiging beschikbaar voor lezingen en workshops excursies zowel over bijen als bredere natuuronderwerpen.
Danny
Door

Danny

op 30 Jan 2022

Dank voor het leuke en behulpzame artikel. Vanmorgen zag ik weer zwerfafval liggen voor mijn huis en besloot dit even weg te halen. Tot mijn verbazing zag ik midden op de stoep een hommel liggen en dacht in eerste instantie dat het diertje niet meer leefde. Omdat het eind januari is op moment van vinden vond ik het vreemd het daar te vinden en dacht dat ze tussen het afval gekropen was misschien. Maar, ze, of hij, leefde! Ik heb het idd op een stukje papier geschoven en mee naar binnen genomen. Daar zag ik dat het inderdaad onder mijten zit. Het kwam steeds iets meer tot leven, binnen was het ongeveer 17 tot 20 graden maar van het suikerwater moest ze niets hebben. Ze draait maar verdwaasd om zich heen lijkt het wel, misschien nog te verzwakt of gedesoriƫnteerd, door straling, ziekte of nog steeds te zwak. Misschien ook daarom (nog) geen interesse in de suikeroplossing. Hoop dat ze of hij :), weer aansterkt en dat ik het veilig buiten kan zetten zonder dat het doodgaat door gebrek aan voedsel want het lijkt mij nog erg schaars nu.

Bas
Door

Bas

op 31 Jan 2022

Wat toevallig, ik had gisteren precies hetzelfde! Een hommel, op de stoep. Bleek nog te leven. Moest niets van het suikerwater hebben. Heb haar in een doosje met bladeren in de schuur gezet, maar toen ik na twee uur keek was ze nog steeds suf en zwak. Misschien eigenlijk nog midden in de winterslaap? Lijkt me ook nog zo vroeg om uit te vliegen eind januari. Het kan natuurlijk nog streng gaan vriezen! Binnen in de kamer leek ze wel wat meer tot leven te komen maar heb haar toch maar weer in de schuur gezet in het doosje. Vanochtend lag ze nog steeds stil... maar niet dood. Ik heb het doosje maar op een beschutte plek buiten gezet met een kiertje groot genoeg dat ze er uit kan klimmen. Wellicht weet ze gewoon nog dat het "geen tijd" is om uit te vliegen en blijft ze waar ze zit. Ik hoop dat ze de komende paar weken dus op deze manier kan overleven.

EL
Door

EL

op 21 Feb 2022

Regelmatig vallen in de zomer hommels in ons tijdelijk zwembadje. Ik check vaak en heb drijvende objecten in het water. Ik vis ze eruit en blaas zachtjes tot ze droog zijn. Ze tillen hun pootjes op zodat de onderkant ook goed droogt. Ik laat ze op het schepnet drogen. Als de pootjes trillen zet ik ze op bloeiende bloemen, waar ze gretig drinken.

Jaap Molenaar
Door

Jaap Molenaar

op 22 Feb 2022

Goed gehandeld, dank namens de hommels!

Nicolaas
Door

Nicolaas

op 16 Mar 2022

Hartstikke leuk om te zien hoe die hommels te werk gaan,, ik heb afgelopen jaar een nest hommels in een vogel kastje gehad,,, ik kwam op het geluid af,, het nestje was schijnbaar te warm geworden,, toen zag ik verschillende hommels rondom het gaatje flink waaien met hun vleugeltjes om verkoeling te geven in het kastje,,, prachtig om te zien,, en vooral lekker laten zitten want ze dien niemand kwaad

Jaap Molenaar
Door

Jaap Molenaar

op 16 Mar 2022

Dag Nicolaas, klopt ze gaan dan ventileren, je hoort hun vleugels dan zoemen. Mooi dat je ze een warm hart toedraagd.

Guido R
Door

Guido R

op 23 Mar 2022

leuk artikel, en met vele dieren gaat dat zo. Respekteer ze, en voel zelf. mij vliegen bijen om de oren, en ik houd rust, nog nooit gestoken. Ze zijn nieuwsgierig, alleen najaa, ze weten niet dat je gehoorgang niet voor een nestje of ect gedacht is, even met je hoofd bewegen en het is meestal geregeld. Hommels zijn de leukste, diep gebrom, hangend in de lucht met hun zware lijfjes. Jawel hoor, laat het een mooi jaar worden, en zorg voor veel varietiƫt in je tuin.

ysje Wagenaar van Ginneken
Door

ysje Wagenaar van Ginneken

op 18 Apr 2022

wij hebben last van hommels in de spouwmuur in de achtertuin .ik heb een hond en wij kunnen niet buiten zitten .hoe kom ik van de hommels af .er is vorige zomer al iemand geweest van rentokil en deze vertelde mij dat ze ze niet weg haalde omdat ze beschermd zijn ,maar voor ons is het zeer vervelend .zeker voor de hond ,want die hapt ernaar .ook kan ik de achterdeur niet open zetten ,want dan zitten ze binnen . is er toch een manier dat ik van de hommels af kom .ik heb geen planten en bloemen in de tuin ,want die zet ik ook niet neer ,omdat man en ik beide allergisch zijn voor veel bloemengeuren en allergisch voor bijen . wie kan ons helpen zodat wij ook gewoon buitenkunnen zitten of dat ik de deur open kan zetten

Jaap Molenaar
Door

Jaap Molenaar

op 19 Apr 2022

Wat vervelend en bijzonder want aardhommel is normaal erg zachtaardig. Ik kan mensen meestal overtuigen om nest te laten zitten. Belangrijk is in ieder geval dat je de vliegroute ongemoeid laat. Als je daarbij uit de buurt blijft dan is er normaal geen probleem. In dit document vind je ook nog informatie. https://media-01.imu.nl/storage/bijenstichting.nl/522/hommelnest-verwijderen.pdf Tot slot. Aan het eind van de zomer sterft nest af. Je kunt besluiten om van de winter bijenbekjes bij bouwmarkt te kopen, deze roostertjes kun je in openingen tussen je stenen doen zodat hommels er niet meer in kunnen volgend jaar. Hoop dat je met deze informatie iets kunt. Blijf je echt overlast houden dan kun je een insecten verdelger inschakelen. Die mogen hommelnest vernietigen als je echt overlast hebt.

Christiaan
Door

Christiaan

op 30 Apr 2023

Ik heb een hommelpot in de tuin geplaatst. Komen hier vanzelf hommels in.

Jaap Molenaar
Door

Jaap Molenaar

op 01 May 2023

Dag Christiaan, daar is geen zekerheid over te geven. Soms wel soms niet. Niet altijd duidelijk waarom hommels het wel/niet gebruiken.

Reactie plaatsen